New Year listening material

Individual work

  • Choose one nation/country and try to find out some information about the origin, traditions, dishes of New Year celebration in their country. Get ready for presentation.

Vocabulary

  • Commitment  – պարտավորություն
  • Barley – Գարի
  • Coincide – համընկնել
  • Phoenicians – փյունիկեցիներ
  • Equator – հասարակած
  • Mesopotamia – Միջագետք
  • Spectacular –ազդեցիկ
  • Fireworks – հրավառություն
  •  Displays – ցուցադրություն,
  • hemisphere – կիսագունդ resolutions – բանաձևեր
Continue reading “New Year listening material”

29․11․2021

Մակբայ։ Բայի հատկանիշ։
Ձևի՝ արագ, արագ-արագ, արագորեն, արտաքուստ, բարեկամաբար, բարոյապես, բացեիբաց, գործնականորեն, գիտակցաբար, դանդաղ, դանդաղորեն, զույգ-զույգ,  իսկույն, լրջորեն, խստիվ, կամաց, կամաց-կամաց, մեկ-մեկ, հազիվհազ, հանկարծ, հապճեպ, հիմնովին, հոտնկայս, հետզհետե, հօգուտ, ձեռաց, մեղմիվ, մենմենակ, մերթընդմերթ, մեղմիվ, միասին, միանգամայն, միաձայն, ներքուստ, շարունակ, շտապ, ջոկ-ջոկ, սրտանց, ի սրտե, ուշի-ուշով (ուշիուշով), քաջաբար, փոխեփոխ և այլն։

Ժամանակի՝ այժմ, արդեն, այլևս, այսուհետև, այնուհետև, այսօր, ամսեամիս, առայժմ, առհավետ, առմիշտ, ապա, գիշեր-ցերեկ, դեռ, դեռևս, երբեք, երեկ, ընդմիշտ, ժամ առ ժամ, ժամանակ առ ժամանակ, հար, հավետ, հավիտյան, հետագայում, հետո, հիմա, հնուց, հնում, մանկուց, միշտ, մշտապես, նախ, նախապես, նախօրոք, ներկայումս, շուտ, շուտով, վաղ, վաղը, վաղուց, վաղօրոք, վերջերս, վերջիվերջո, տարեցտարի, րոպե առ րոպե, ուշ, ցարդ, ցայժմ, ցմահ, օրըսօրե, օրեցօր, օր օրի և այլն։

Տեղի՝ ամենուր, ամենուրեք, այլուր, բերնեբերան, դեմառդեմ, դեմ դիմաց, դեսուդեն, դեմ հանդիման, դռնեդուռ, գյուղեգյուռ, երկրեերկիր, հետ, ընդառաջ, հեռու, հեռու-հեռու, մեջտեղ, սարնիվեր, վեր, վար, վերուստ, տեղ-տեղ և այլն։

Չափի՝ ամենևին, ամբողջովին, ավել, ավելի, ավելի ևս, առավել, առավելապես, բավականին, բավական, բազմիցս, բնավ, բոլորովին, գերազանցապես, գրեթե, դարձյալ, եռակի, երիցս, է՛լ ավելի, ընդամենը, լիովին, կիսով չափ, կրկին, կրկնակի, հազիվ, հաճախ, հաճախակի, համարյա, մասամբ, մասնակիորեն, մեկ-մեկ, մեկիկ-մեկիկ, մոտավորապես, նորից, շատ, շատ-շատ, չափազանց, սակավ առ սակավ, փոքր առ փոքր, փոքրիշատե, քիչ-քիչ և այլն։

Continue reading “29․11․2021”

New year in China

In China, the Chinese New Year is the most important festival. The Chinese New Year will begin on February 1st in 2022. The celebration was historically a time to celebrate household and celestial deities, as well as ancestors, and it was tied to the Chinese lunar calendar. It was also a time to gather the family for a feast. When the Western calendar was widely adopted in 1912, the Chinese joined the rest of the world in celebrating January 1 as New Year’s Day. China, on the other hand, continues to greet its citizens with the customary greeting, “Kung hei fat choi.”

Chinese New Year Animals

The Chinese calendar includ the Chinese zodiac, the cycle of twelve stations or “signs” along the apparent path of the sun through the cosmos. 

Each new year was marked by the characteristics of one of the 12 zodiac animals: the rat, ox, tiger, rabbit, dragon, snake, horse, sheep, monkey, rooster, dog and pig.

Continue reading “New year in China”

Թեմա 9․ Հայ ժողովուրդը Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին /1941-45 թթ․/

Նոյեմբերի 22-27
Պատրաստվե՛ք ներկայացնելու․
Թեմա 9․ Հայ ժողովուրդը Հայրենական Մեծ պատերազմի տարիներին /1941-45 թթ․/

ա/ Պատերազմի սկիզբը
բ/ Հայ ժողովուրդի մասնակցությունը պատերազմական գործողություններին /բանավոր, էջ 78-84, նաև այլ աղբյուրներ/

Առաջադրանք.
1․ Ներկայացրե՛ք Հայաստանը ֆաշիստական Գերմանիայի ռազմական պլաններում։

Հայ ժողովուրդը արժանի ներդրում է ունեցել հիտլերյան Գերմանյայի դեմ պայքարու։ Հիտլերյան Գերմանական ծրագրերում, իրենց հաղթանակից հետո,որոշել էին գրաված տարացքը բաժանել մի քանի մասերի,որոնցից մեկը կրելու էր <<Կովկաս>> անունը ՝ Թիբիլիսի կենտրոնով և իր կազմում <<Հայաստանի կոմիսարիատով>>։Գերմանյան իրպլաններում օգտագործում էր Հայ տարագիր գործիչների,որոնք դեմ էին ԽՍՀՄին։


2․ Ներկայացրե՛ք հայկական դիվիզիաները, ԽՍՀՄ հայ հերոսներին և մարշալներին, նրանց մարտական ուղին։

Հայրենական պատերազմի հայ մասնակիցների մեծ մասն կենտրոնացած էր Հայկական 6 դիվիզնիաներում։ Առաջին 76-րդ հրաձգային դիվիզիան էր, հետո կազմավորվեցին 408,409,89,390,261-րդը։

Ա)Պատերազմի ժամանակ Հովհաննես Իսակովը ծովակալ էր հետագայում դարձավ Խորհրդային Միության նավատորմի ծովակալ։

բ)Սերգեյ Խուդյակովը (Հայերեն Արմենակ Ղանփերիանց) ավհացիայի մարշալ էր։

գ)Հետ+պատերազմիան շրջանում մարշալի կոչում տվեցին Հովհաննես Բաղրամյանին։

դ)Համազուսպ Բաբաջանյանին տվեցին զրահատանկային զորքերի գլխավոր մարշալի կոչում։

ե)Խորհրդային միության հերոսի կոչման արժանացան 116 հայ մարդ։

զ)Հովհաննես Բաղրամյանը և գվարիայի փոխգնդապետ,օդաջու Նելսոն Ստեփանյանը օշնորհվել են Խորհրդային Միության կրկնակի հերոս կոչումով։

25․11․2021

  • Լրացրու տառերը, կետադրիր։
  • Դուրս գրիր բայերը, որոշիր քերականական հատկանիշները (դիմավոր-անդեմ, որ խոնարհման է, եթե անդեմ է, որ դերբայն է, եթե դիմավոր է, որ եղանակն է, որ ժամանակը, որ ժամանակային ձևը, բայը պարզ է, թե ածանցավոր, որ սեռի է)։

սկսել էին-դիմավոր,ե խոնարհում,սահմանական եղանակ,վաղակատար անցյալ,ածանցավոր,ներգործական

ուղեվորել էին-դիմավոր,ե խոնարհում,սահմանական եղանակ,վաղակատար անցյալ,ածանցավոր,կրավորական սեռ

գրված-հարակատար դերբայ,ե խոնարհում

ազդարարելու-անորոշ դերբայ,ե խոնարհում

պատվիրում էր-դիմավոր,սահմանական եղանակ,անցյալ անկատար,պարզ,ներգործական սեռ,ե խոնարհում

տևում էր-դիմավոր,սահմանական եղանակ,անցյալ անկատար,պարզ,չեզոք սեռ,ե խոնարհում

կախվել էր-դիմավոր,սահմանական եղանակ,վաղակատար անցյալ,ածանցավոր,կրավորական սեռ,ե խոնարհում

լուսավորելով-անորոշ դերբայ,ե խոնարհում

կառուցված-հարակատար դերբայ,ե խոնարհում

հնչեց-դիմավոր,ե խորանհում,սահմանական եղանակ,անցյալ կատարյալ,ներգործական սեռ,պարզ

երևացին-դիմավոր,ե խորանհում,սահմանական եղանակ,անցյալ կատարյալ,ներգործական սեռ,պարզ

Continue reading “25․11․2021”

Իտալո Կալվինո. (Խիղճը)

Նոյեմբերի 25

Կարդա’, կատարի’ր առաջադրանքները`Իտալո Կալվինո. «Խիղճը»։

1.Ո°րն էր պատմվածքի ասելիքը։

Պատմվացքի ասելիքը այն է որ մարդիկ մարդկանց կյանքն են խլում առանց հասկանալու իմաստը և չի կարելի մարդ ապանել որովհետև նա վատն է։

2.Հիմնավորի’ր պատմվածքի ավարտը։

Եթե պատերազմը վերաջացել էր,բնականաբար սպանուցիան համար պետք է դատապարտվելի։

3.Թվարկի’ր պատմության հերոսներին եւ բնութագրի’ր։

Continue reading “Իտալո Կալվինո. (Խիղճը)”

Քիմիա. նոյեմբեր 2021

Նախագծի  անվանումը՝ <<Թթվածին: Օքսիդներ: Այրման ռեակցիաներ>>

Բովանդակությունը.

  • Թթվածնի  տարածվածությունը  երկրագնդի վրա

Թթվածինը ամենատարածված տարրն է ամբողջ երկրագնդի վրա։ Այն անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր մարդու համար։ Տոկոսային հարաբերությամբ այն կազմում է երկրագնդի 50%: Իսկ օդում 25%:

  • Թթվածնի  դիրքը պարբերական համակարգում, ատոմի կառուցվածքը, իզոտոպների բաղադրությունը(պրոտոնների, նեյտրոնների, էլեկտրոնների քանակը իզոտոպներում), վալենտականությունը և օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում

Թթվածնի քիմիական նշանը՝ O

Քիմիական բանաձևը՝ O2

Հարաբերական ատոմային զանգվածը՝ Ar 16

Հարաբերական մոլեկուլային զագնվածը՝ Mr 32

Իզոտոպները՝ 16 O, 17 O, 18 O

Դիրքը պարբերական համակարգում, կարգաթիվը՝ պարբերություն – 8, խումբ – 6, ենթախումբ – գլխավոր (A)

Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը՝ (8p, 8n) 8e

Վալենտականությունը, օքսիդացման աստիճանը՝ ՕԱ – 0, -2, +1, +2

Մեկ ատոմի զագնվածը՝ mo = 16 * 1,66 * (O27) 12 = 2,56 * 10-26կգ

  • Թթվածնի  ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական  հատկությունները 

Թթվածինը սովորական պայմաններում անգույն, անհոտ, անհամ գազ է:Ջրում քիչ է լուծվում, սովորական պայմաններում մեկ լիտր ջրում 30 մլ թթվածին է լուծվում ( 100 ծավալ ջրում՝ 3 ծավալ թթվածին): Ջերմաստիճանը իջեցնելիս լուծելիությունը մեծանում է: Օրինակ՝  100 ծավալ սառցաջրում (0°𝐶) 5 ծավալ թթվածին է լուծվում: Թթվածնի խտությունը 0°𝐶-ում և 101 կՊա ճնշման պայմաններում 1,43 գ/լ է, օդից ծանր է 1,11 անգամ: Թթվածինը  եռում է −183°𝐶-ում, իսկ պնդանում է  −219°𝐶-ում՝ առաջացնելով բաց երկնագույն բյուրեղներ:

Թթվածինը քիմիապես ակտիվ նյութ է: Այն փոխազդում է պարզ նյութերի հետ՝ ոչ մետաղների և մետաղների, ինչպես նաև` բարդ նյութերի:

  • Սահմանել  օքսիդները, դասակարգել, կազմել  օքսիդների բանաձևերը  և անվանել,  գրել օքսիդների ֆիզիկական և  քիմիական  հատկությունները

Սահմանում

Մոլեկուլում  -2 օքսիդացման աստիճանով թթվածնի ատոմ պարունակող երկտարր այն միացությունները, որոնցում թթվածնի ատոմներն անմիջականորեն միացած են մեկ այլ տարրի ատոմների հետ, իսկ միմյանց հետ միացած չեն, անվանվում են օքսիդներ:

Դասակարգում
Օքսիդները դասակարգվում նե ըստ տարբեր հատկանիշների։ Ըստ բաղադրության՝
Մետաղների օքսիդներ
Ոչ մետաղների օքսիդներԸստ քիմիական հատկությունների օքսիդները բաժանվում են 4 հիմնական դասերի՝ հիմնային, թթվային, երկդիմի և աղ չառաջացնող։

Օքսիդների քիմիական հատկություններ` Հիմնային օքսիդներին բնորոշ է թթուների, թթվային օքսիդներին ` ալկալիների, իսկ երկդիմի օքսիդներին ` և՛ ալակալիների, և՛ թթուների հետ փոխազդեցությունը` բոլոր դեպքերում աղ և ջուր առաջացնելով։ Հիդրատացման ռեակցիա է անվանվում այնպիսի միացման ռեակցիան, որի երկու ելանյութերից մեկը ջուրն է։ Օքսիդների ֆիզիկական հատկություններ: Սովորական պայմաններում հիմնային և երկդիմի օքսիդները, որպես կանոն, պինդ նյութեր են, տարբեր գույների ` սպիտակ, սև, մուգ դարչնագուն, մուգ կանաչ և այլն։

  • Օդի բաղադրությունը:  Ինչպիսի՞   թունավոր  նյութեր կարող  են պարունակվել օդում(պինդ, հեղուկ,գազային)

Օդն անհոտ, անհամ, տարբեր գազերի համասեռ խառնուրդ է: Հեղուկանում է −200°C-ում: 1774 թվականին ֆրանսիացի գիտնական Անտուան Լավուազիեն փորձով բացահայտել է, որ օդի ծավալի մոտ 1/5մասը (21)  թթվածինն է, իսկ մոտ 4/5 մասը (78) ` ազոտ և այլ գազեր:  Նա առաջարկել է նաև օդի հիմնական բաղադրիչ մասերի անվանումները:

  • Օզոն,   Օզոնային ճեղքերի առաջացման պատճառները   որո՞նք  են 

Օզոնը թթվածնի երեք ատոմներից բաղկացած եռատոմ մոլեկուլ է։ Օզոնի մոլեկուլը կազմված է թթվածին քիմիական տարրի երեք ատոմից ՝ Օ3: Սովորական ջերմաստիճանում օզոնը կապույտ գազ է։ Մթնոլորտում օզոնի մոլեկուլը անկայուն է։ Օզոնը առաջանում է վերնոլորտում 25-30կմ բարձրություններում և կազմում է Երկրի մթնոլորտի աննշան մասը։ Օզոնային շերտը պահպանում է կենսոլորտը արեգակնային ուլտրամանուշակագույն և ռենտգենյա ճառագայթներից։ Օզոնային շերտի քայքայումը տեղի է ունենում, երբ քլորոֆտորածխածիններն ու հալոնները՝ գազերը, որոնք նախկինում հայտնաբերված էին աերոզոլային լակի տարաներում և սառնագենտներում, արտանետվում են մթնոլորտ (տես մանրամասները ստորև): քլորոֆտորածխածինը և հալոնները առաջացնում են քիմիական ռեակցիաներ, որոնք քայքայում են օզոնի մոլեկուլները՝ նվազեցնելով օզոնի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթումը կլանող կարողությունը։

  • Օքսիդավերականգնման  ռեակցիաներ

Այն ռեակցիաները, որոնք ընթանում են նյութերի բաղադրության մեջ առկա տարրերի ատոմների օքսիդացման աստիճանների փոփոխությամբ, անվանում են օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Այդ ռեակցիաների ընթացքը պայմանավորված է էլեկտրոնի անցմամբ մեկ ատոմից (իոնից, մոլեկուլից) մյուսին, ինչի հետևանքով էլ օքսիդացման աստիճանի փոփոխություն է տեղի ունենում: Օքսիդացումը և վերականգնումը նույն ռեակցիայի երկու կողմերն են՝ երկու կիսառեակցիաները, որոնց միաժամանակյա ընթացքն էլ հենց օքսիդավերականգնման ռեակցիա է:

  • Որտե՞ղ  է  կիրառվում  թթվածնը:

 Լաբորատոր փորձեր՝

  • Օդի բաղադրությունը
  • Օքսիդների  ստացումը և հատկությունները

Անհատական-հետազոտական  աշխատանքների  թեմաները՝

Առաջադրանքներ.

Կատարել դասագրքից՝ 17,18, 68 էջերի առաջադրանքները

Գրեք ներքոբերյալ  շղթաների  ռեակցիաների հավասարումները, հավասարեցրեք և նշեք  ռեակցիայի  տեսակը.

ա) Մետաղ-հիմնային օքսիդ-հիմք-աղ` Ca→ CaO →Ca(OH)2→  CaCl2

2Ca + O2 = 2CaO

CaO + Cu(OH)2 -> Ca(OH)2 + CuO

Ca(OH)2 + 2HCl -> CaCl2 + 2H2O

Չեզոքացման ռեակցիա

բ) Ոչ մետաղ→ թթվային օքսիդ→ թթու→ աղ`P→P2O5→H3PO4 →Na3PO4

4P + 5O2 -> 2P2O5

P2O5 + 3H2O -> 2H3PO4

H3PO4 + 3NaCl -> Na3PO4 + 3HCl

23.11.2021 Listening material 

Marie Curie – an inventor

  1. Coco Chanel, Nikola Tesla, Leonardo da Vinci, Alexander Graham Bell, Marie Curie – what were they famous for?

Coco Chanel-Coco Chanel, the founder and namesake of the Chanel brand, was credited in the post-World War I era with popularizing a sporty, casual chic as the feminine standard of style, replacing the “corseted silhouette” that had previously been prevalent.

Nikola Tesla-Nikola Tesla, a Serbian-American engineer and physicist, made hundreds of breakthroughs in the production, transmission, and application of electric power. He designed the first alternating current (AC) motor and was instrumental in the development of AC generation and transmission technology.

Leonardo da Vinci-Leonardo da Vinci’s inherent genius transcended so many areas that he became synonymous with the phrase “Renaissance man.” Today, he is best renowned for his art, which includes two paintings that are among the most famous and admired in the world, Mona Lisa and The Last Supper. Da Vinci thought that art was inextricably linked to science and nature.

Alexander Graham Bell- Was an engineer who invented and patented the first working telephone. In 1885, he also helped to form the American Telephone and Telegraph Company.

Marie Curie-Marie Curie is remembered for her discovery of radium and polonium, and her huge contribution to finding treatments for cancer.

Հայաստանի Հանրապետության հողային ծածկը 

  • մասը, հատկապես անտառի ստորին սահմանում, տափաստանացված է, օգտագործվում է որպես վարելահող, խոտհարք և արոտավայր: Այս հողերում մշակում են հացահատիկային, բանջարաբոստանային բույսեր, պտղատուծառեր: 
  • Մարգագետնատափաստանային հողերը տարածված են սևահողերից և լեռնանտառային հողերից բարձր՝ 2100-ից մինչև 2400-2500մ բարձրություններում: Դրանք ձևավորվում են համեմատաբար խոնավ, զով ամառներ ու ցուրտ, երկարատև ձմեռներ ունեցող կլիմայի և խոտային բուսածածկույթի պայմաններում և նման են սևահողերին: Բարձրէ հումուսի պարունակությունը: Մարգագետնատափաստանային հողերի տարածման գոտու ստորին մասնօգտագործվում է որպես խոտհարք, իսկ վերինը՝ արոտավայր: 
  • Լեռնամարգագետնային հողերը ձևավորվել են ցուրտ լեռնային կլիմայի՝ համեմատաբար բարձր խոնավության ևցածր ջերմաստիճանի պայմաններում, մեձալպյան ու ալպյան բուսածածկույթի տակ: Այս գոտին արոտայինանասնապահության գլխավոր շրջանն է: Այս հողերում շատ են հանդիպում ֆիզիկական հողմահարությանարդյունքում առաջացած քարացրոնները:
    Հողը կարևոր և անփոխարինելի բնական ռեսուրս է և այն պետք է պահպանել տեղատարումից, էրոզիայից ևաղտոտումից: Հողի պահպանության խնդիրը հրատապ է հատկապես ՀՀ-ի նման սակավահող երկրների համար: 
  • Առանձնացնել Հայաստանում՝ հողային ռեսուրսում առկա հիմնախնդիրները։ 

Հողերի պահպանման գլխավոր ուղղությունն էրոզիայի դեմ պայքարն է:
Էրոզիայի դեմ պայքարը բազմաբնույթ միջոցառումների համալիր է, որի նպատակն է
պաշտպանել հողի վերին՝ առավել բերրի շերտը տեղատարումից, վերականգնել և
բարելավվել հողատարածությունները: 

Հայաստանի Հանրապետությունում մշակովի հողատարածքների
սակավության պատճառով յուրացվում են նաև մեծ թեքության լանջեր, կտրտված
ռելիեֆով, սելավավտանգ, ողողվող, ջրածածկման ենթակա հողամասեր, որի
հետևանքով ուժեղանում է հողերի դեգրադացիան և ինտենսիվանում են սողանքային
երևույթները: Արոտավայրերի ծանրաբեռնվածությունը, ճանապարհների
բացակայությունը՝ կապված վաղ գարնանն անասուններին լեռնային արոտները
բարձրացնելու հետ, բարելավման միջոցառումների գրեթե բացակայությունը,
անսիստեմ արածեցումը բերում է լանջերի խիստ թեքության պայմաններում
բուսածածկույթի նվազմանը և հողերի աստիճանաբար քայքայմանը: